Σάββατο 2 Μαΐου 2015

Η Νέδα των Νυμφών και των Θεών

Η Μυθική Νέδα








Είναι ποταμός, όμως έχει θηλυκό όνομα.  Είναι μύθος, ένας μύθος που εξελίσσεται πραγματικά μπροστά στα μάτια σου. Είναι Νύμφη και αν είσαι τυχερός, θα νοιώσεις την αύρα της, ανάμεσα στα αέναα νερά της. Είναι  μαγική, γιατί όταν βρεθείς εκεί νιώθεις να σε διαπερνά μια ανεξήγητη αίσθηση, που σε κάνει να νοιώθεις πραγματικά ότι αποτελείς κι εσύ, πια, ένα σημαντικό κομμάτι από ένα σύνολο, συμπαντικά μοναδικό και πολύτιμο.  Η Νέδα, είναι ο παράδεισος.



Οι πηγές της Νέδας





Τριάντα δυο μαιανδρικά χιλιόμετρα ανυπέρβλητης φυσικής ομορφιάς, πηγάζει από το Λύκαιο όρος, λίγο έξω από το ομώνυμο χωριό Νέδα και ενώνει τα αιώνια νερά της με την αλμύρα του Ιόνιου Πελάγους, στη περιοχή της Ελαίας.




Οι παραδεισένιοι καταρράκτες της, φωλιάζουν στη καρδιά της αρχαίας Αρκαδίας, εκεί που βρίσκεται ο Αρχαίος παραπόταμος Λύμαξ. Πηρέ το όνομα του από τα λύματα της Ρέας, που γέννησε τον Δια στο Λύκαιο Όρος και έπειτα πλύθηκε σε ένα πολύ καλά κρυμμένο μέρος, κι ενώ τα νερά έφυγαν προς τα κάτω, εκεί ακριβώς η Ρέα, στη άνυδρη τότε Αρκαδία, δημιούργησε τη Νέδα, δίνοντας της το όνομα της μιας εκ των τριών νυμφών που είχε ήδη προορίσει  να αναθρέψουν το νεογέννητο Δια.


Ο πάνω καταρράχτης

Σήμερα η Νέδα είναι το φυσικό σύνορο που ενώνει και χωρίζει ταυτόχρονα  την Ηλεία με την Μεσσηνία.  Η πρόσβαση της είναι εφικτή από Ανδρίτσαινα, η Ζαχάρω.


Το φαράγγι της Νέδας


Είναι εντυπωσιακή η παρθενική της ομορφιά, εξαιτίας της δυσκολίας στην πρόσβαση. Αυτό είναι που έχει κρατήσει  το φυσικό περιβάλλον αδιασάλευτο από ανθρώπινες παρεμβάσεις.  Στο μαγικό τοπίο έρχεται να προταθεί και η μοναδική βλάστηση πολλών σπάνιων ειδών που φύουν στην Νέδα.  


Η άνοδος προς τους καταρράχτες της Νέδας
Να διασχίσει κάποιος αυτόν τον παράδεισο αποτελεί  πραγματική πρόκληση και ξεχωριστή εμπειρία, καθώς έχει αφενός μεγάλο βαθμό δυσκολία στη πεζοπορία, αφετέρου διαθέτει και κομμάτια που θα αναρριχηθείς η θα κολυμπήσεις αναγκαστικά. 

Διασχίζοντας το φαράγγι της Νέδας



Η συνεχής όμως εναλλαγή του τοπίου από πλούσια βλάστηση, επιβλητικούς βράχους, και διαυγή γαλαζοπράσινα νερά είναι η απόλυτη αποζημίωση για την όποια κούραση.





Το εκκλησάκι της Παναγιάς, πάνω από τους καταρράχτες



Να γυρίσουμε όμως τώρα, λίγο πίσω στον χρόνο και πολύ πολύ βαθιά στην ιστορία αυτού του μυσταγωγικού τόπου που ζει και αναπνέει η Νέδα.





Η Νέδα ήταν Ναϊάδα, οι Ναϊάδες ήταν νύφες των γλυκών νερών, κόρη του Ποσειδώνα, αλλά όχι Ωκεανίδα, του Ποσειδώνα των προλύμπιων θεών της Αρκαδίας. 
(Λεπτομέρειες για τις προολύμπιες θεότητες και τον τρόπο που πέρασαν αθόρυβα στο ολύμπιο πάνθεο, θα βρείτε στον ντοκιμαντέρ MYSTAGOGIA της DeepGreece, που θα κυκλοφορήσει, ευελπιστούμε έως τον Ιούνιο.)



Ο κάτω καταρράχτης




























Η Θεισόα, η Νέδα κι Αγνώ



Η Νέδα είχε δυο αδελφές την Θειόσα και την Αγνώ, που οι τρεις τους ανέλαβαν την ανατροφή και την προστασία του Δια, μαζί με τους Κορύβαντες ή Κουρήτες. Τον μεγάλωναν στα βουνά της καλά προστατευμένης Αρκαδία και τον έπλεναν στον θεϊκό Λούσιο ποταμό, που πήρε και για αυτό το όνομα του.






Η Θεισόα έχει δώσει το όνομα της στο ομώνυμο χωριό λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ανδρίτσαινα, ένα χωριό με πολύ βαθιά Αρκαδική ιστορία που την έγραψαν σ αυτά τα χώματα οι γιοι του Λυκάονα.
Η Αγνώ, πάλι, έχει κι αυτή την δικό της ιδιαίτερο κομμάτι σ αυτόν τον περίπλοκο μύθο. Ιδιαίτερα η νύμφη Αγνώ συνδεόταν ως αρχαία μετεωρολογική θεότητα με την βροχή. Η σχέση της δε αυτή πιστοποιείται ακόμα με μια θρησκευτική συνήθεια, που ο Παυσανίας βρήκε να ισχύει στην Αρκαδία, στους πρόποδες του όρους, στην ομώνυμη πηγή που παρείχε ίδια ποσότητα νερού ανεξάρτητα εποχής.

Στις εποχές της ξηρασίας ο ιερέας του Λυκαίου Διός πήγαινε μπρος στην πηγή της Αγνούς και εξευμένιζε την τιμώμενη νύμφη με θυσίες και προσευχές. Στη συνέχεια έριχνε ένα κλαδί βελανιδιάς στην επιφάνεια της πηγής. Μετά από λίγο το νερό της πηγής παρουσίαζε ένα κοχλασμό, σαν να έβραζε. Οι ατμοί που δημιουργούνταν σχημάτιζαν ένα σύννεφο το οποίο κατευθυνόμενο στον ουρανό έλκυε κι άλλα σύννεφα. Έτσι η βροχή ερχόταν για να ξεδιψάσει την διψασμένη Αρκαδική γη.

Οι τρεις τους, λοιπόν, φέρονται ως συνοδοιπόροι και σύντροφοι της Ρέας, καθ’ όλη την διάρκεια της κρυφής της εγκυμοσύνης γι αυτό και τις όρισε η Ρέα προστάτιδες – φύλακες του νεογέννητου γιου της.


Μετά την γέννηση  και όλο το τελετουργικό που  ακολούθησε η Ρέα, οι τρεις νύμφες πήραν τον Δία και μαζί με τους Κορύβαντες όπως είπαμε παραπάνω, τάχθηκαν για πάντα φύλακες προστάτες του Μοναδικού αυτού μωρού.
Οι Κορύβαντες χορεύουν τον Πυρρίχιο για χάρη του Δια
 Λέγεται πως οι Κορύβαντες για να καλύψουν το γοερό κλάμα του μωρού, όποτε χρειάζονταν, χόρευαν ένα χορό πολεμικό, με τα όπλα του και με πολύ δυναμικές φιγούρες, καθώς και ιαχές, έτσι ώστε να κάνουν τόση φασαρία όση χρειάζονταν για να καλύψουν τις φωνές του μικρού Δια και να μην τον ακούσει ποτέ ο Κρόνος. Ο χορός αυτός ήταν ο γνωστός Πυρρίχιος.







Μια άλλη πληροφορία για τον μύθο αυτό που έχουμε, είναι πως προσπαθώντας αυτή η συντρόφια προστασίας του θεού, να τον διασκεδάσει, διοργάνωναν μεταξύ τους κάποιους προσωπικούς αγώνες, δρόμου η πάλης,  κάπου στην περιοχή της Ολύμπιας. Έτσι ήταν οι πρώτοι που πραγματοποίησαν ποτέ, ολυμπιακούς αγώνες προς τιμή του θεού. Πολύ πριν οι ολυμπιακοί γίνουν θεσμός στην Ολυμπία, οι Αρκάδες, τιμούσαν τον Δια με τους Λύκαιους αγώνες, στην γενέτειρα του το Λύκαιο όρος.

Κάπου ανάμεσα σ αυτή τη τόσο βαθιά ιστορία, ο μύθος αυτός της γέννηση, μεταφέρθηκε στην Κρήτη, χωρίς να έχουμε στοιχεία για το πως συνέβηκε αυτό. Είναι αλήθεια πως οι ανασκαφές στο Λύκαιο Όρος, μας έδωσαν πραγματικά στοιχεία για να μπορούμε πια με σιγουριά να λέμε πως ο Δίας λατρεύτηκε εδώ, πολύ νωρίτερα από ότι σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Ελλάδος.


Ανατολη του Ηλιου την ημέρα των Λύκαιων Αγώνων

Νέδα - Καταρράχτες


Γυρνώντας πάλι πίσω στο παράδεισο της Νέδας, πρέπει να σας πούμε λίγα λόγια για την σπηλιά της Ευρυνόμης.








Το σπήλαιο της Ευρυνόμης


Η Μεγάλη Θεά Ευρυνόμη
Είναι μια κρυφή σπηλιά κάτω από τους καταρράκτες.  Είναι ένα σημείο τόσο εμφανές και άφαντο ταυτόχρονα, που πολλοί μπορούν να περάσουν, αλλά αν δεν το ψάξουν δεν θα το βρουν. Ο Παυσανίας όμως, σε καθοδηγεί ακριβώς εκεί που οι Φιγαλείς ,λάτρευαν την αλυσοδεμένη πια Ευρυνόμη. Το μεγάλο μυστικό της Νέδας που κρατάει καλά φυλαγμένο αιώνες τώρα στα σπλάχνα της.





Ο Παυσανίας βρήκε τους Φιγαλείς να τιμούν κρυφά, χιλιάδες χρόνια μετά την Θέα, κλεισμένη σ αυτό το σπήλαιο. Να σημειώσουμε εδώ, πως δεν είναι η σπηλιά της Μέλαινας Δήμητρας αυτή, που ίσως κάποιοι γνώστες της αρκαδικής μυθολογίας την μπερδεύουν.

 Η σπηλιά της  Μέλαινας Δήμητρας, είναι όχι μακριά από κει, σε μια πλαγιά του Ελάιου Όρους, με τον δικό του ξεχωριστό μύθο για την θέα Δήμητρα, που για αυτόν θα επανέρθουμε με άλλο άρθρο, διότι είναι ιδιαίτερα ξεχωριστός.







Σήμερα όμως βρισκόμαστε στη Νέδα, ίσως το ομορφότερο ποτάμι της Ελλάδας και ποτέ κανείς περιηγητής δεν αρνήθηκε κάτι τέτοιο. Με τους ορμητικούς μοναδικούς καταρράκτες του Λύμακα που καταλήγουν στα κρυστάλλινα, παγωμένα πάντα νερά της. Όποιος εμπνεύστηκε την λέξη παράδεισος, ήταν γιατί μάλλον είχε περάσει από τη Νέδα.

Νέδα


Είναι το μοναδικό ποτάμι με θηλυκό όνομα και  η ιστορία που σας διηγηθήκαμε έως εδώ, δικαιολογεί την μοναδικότητα αυτή. Να ξεκαθαρίσουμε επίσης και το μπέρδεμα που προκαλούν η Αραπίτσα  η Ερκύνα κι Αλαμάνα.  Η Αραπίτσα της Νάουσας και η Έρκυνα της Λιβαδειάς, είναι παραπόταμοι. Αλαμάνα, ονομάζονταν πολύ παλιά ένα μόνο κομμάτι του Σπερχειού.

Το γεφύρι που ενώνει τον πάνω με τον κάτω καταρράχτη της Νέδας

Και το μαγικό αυτό ταξίδι στον παράδεισο, τελειώνει κάπου εδώ. Όσες εικόνες κι αν σας δείξουμε, όσα κι αν σας πούμε για αυτή, η Νέδα είναι και θα είναι ανεξάντλητη, αδιάκοπα μαγική και απέραντα μοναδική, δεν μένει παρά να την εξερευνήσεις και να την βιώσεις, γιατί τη Νέδα δεν μπορείς πραγματικά να την εξηγήσεις, μόνο να την γευτείς!



Νέδα
Περισσότερες εικόνες και πληροφορίες στους συνδέσμους:  https://www.facebook.com/DeepGreece.gr

7 σχόλια:

  1. φανταστηκος.... και υπεροχως ο νεδας με τους καταρακτες και τα φαραγκια του γνωριστετα φωτ/κα αξιζει......

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η Νέδα, φίλε μου, Η Νέδα, το μοναδικό ποτάμι με θηλυκό όνομα, ΟΧΙ Ο Νέδας,το εξηγεί το άρθρο.

      Διαγραφή
  2. how incredibly beautiful is your site...i was referred to it by Ilias whom I am working with writing poetry for his marvellous music creations....all the best, carolan

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Εύγε Βασιλική μου για την εξαιρετική εργασία που έκανες, αλλά πάνω από όλα γιατί κατάφερες να μας κάνεις να νοιώσουμε το μεγαλείο της Αρκαδικής Αρμονίας...την ΑΡΜΟΝΊΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΨΥΧΗΣ !!!!
    Σου εύχομαι από καρδιάς καλή επιτυχία σε όλα σου τα πονήματα... Το ''έχεις'' και ήρθε ο καιρός να το βγάλεις προς τα έξω...:)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Σε ευχαριστώ πολύ Δέσποινά μου, εύχομαι ολόψυχα το νέο εγχείρημα που ξεκινάμε και είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από αυτό, να ευοδωθεί και να δώσει πραγματικά σε όλο τον κόσμο να καταλάβει την σημασία της Αρκαδικής γης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Βασιλική γεια σου είμαι ο Δημήτρης από τα Πλατάνια δίπλα από τους καταρράκτες (3 km) . Πολύ ωραίο και διαφωτιστικό το άρθρο σου συγχαρητήρια !! επειδή έχω την τύχη γεννηθεί εδώ και ξέρω κάποια πράγματα λίγο διαφορετικά (από διηγήσεις ντόπιων γερόντων που έχουν αποβίωση τώρα ) μπορώ να σου δώσω και άλλες πληροφορίες σχετικά με την περιοχή μας πχ ότι ο Λυμακας λέγετε και Μπρισκιος είναι τα νερά του μεγάλου καταρράκτη επίσης η σπηλιά της μέλαινας Δήμητρας είναι το τούνελ κάτω από την Παναγίτσα το λεγόμενο στόμιο και μια διόρθωση ότι πρόσβαση για την Νέδα υπάρχει και από εδώ από τα Πλατάνια και είναι η ποιο σύντομη και ασφαλής το τηλέφωνο μου είναι 2761051350 και έχω την ομώνυμη ταβέρνα ΝΕΔΑ στα Πλατάνια οτι χριαστεις ειμε στην διαθεση σου ευχαριστω πολυ

    ΑπάντησηΔιαγραφή