Η Αρχαία Ολυμπία μέσα από το φακό της DeepGreece Νο2

Οι απαρχές της Ολυμπίας είναι ελάχιστα γνωστές. Οι παλαιότερες ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή, ανάγονται στην 3η χιλιετία π.Χ. Τον 9ο αιώνα π.Χ. η Ολυμπία ήταν ήδη ένας ιερός τόπος που προσείλκυε πολλούς προσκυνητές. Αυτό το πυκνό ρεύμα των επισκεπτών μαρτυρείται από το μεγάλο πλήθος αναθημάτων που έφταναν στη Ολυμπία όχι μόνο από την γύρω περιοχή αλλά και από τόπους της Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας.

Τον 8ο πκχ. αιώνα, οι Έλληνες ολυμπιονίκες έκαναν αφιερώματα στους θεούς, μοιράζοντας μαζί τους την ανάμνηση της νίκης. Αγωνίζονταν, μια λέξη που ακόμα δεν μπορεί να ερμηνευτεί αξιοπρεπώς σε καμιά γλώσσα του κόσμου... και νικούσαν, λέξη που το νόημά της ξεπερνάει το ευτελές "κέρδιζαν". Την ίδια εποχή που το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου ήταν βυθισμένο στην άλαλη και άγρια βαρβαρότητα, οι Κάτοικοι αυτής της χώρας είχαν ήδη συλλάβει και εφαρμόσει έννοιες όπως η εκεχειρία, το ευ αγωνίζεσθαι, τη δόξα...
Αυτό το υπέροχο ορειχάλκινο ομοίωμα ίππου εκτίθεται στο μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας.

Η ΣΤΟΑ ΤΗΣ ΗΧΟΥΣ

Η Στοά της Ηχούς κτίστηκε γύρω στα 350 π.Χ. και αποτελούσε το ανατολικό όριο της Ιεράς Άλτης. Με την κατασκευή της απομονώθηκε το Στάδιο από την Άλτη. Οφείλει το όνομά της στη ακουστική της, εφόσον ο ήχος επαναλαμβανόταν επτά φορές. Για το λόγο αυτό ονομαζόταν και Επτάηχος. Στο εσωτερικό της υπήρχε ζωγραφικός διάκοσμος από μεγάλους ζωγράφους της εποχής και ονομάστηκε και Ποικίλη Στοά.

Είναι μήκους 98 μ. και αποτελείται από μία εξωτερική δωρική κιονοστοιχία με 44 κίονες και μία εσωτερική που δεν έχει διευκρινιστεί αν ήταν ιωνική ή κορινθιακή.

ΖΑΝΕΣ

Μπροστά από την ''Κρυπτή'', τη μνημειακή είσοδο του σταδίου της Ολυμπίας και κατά μήκος του κρηπιδώματος των θησαυρών, σώζονται δεκαέξι βάθρα, τα οποία ήταν τοποθετημένα στη σειρά το ένα δίπλα στο άλλο. Στα βάθρα αυτά κατά την αρχαιότητα υπήρχαν ισάριθμα χάλκινα αγάλματα του Δία, τα οποία, όμως, δεν διασώθηκαν. 
Πρόκειται για τους λεγόμενους Ζάνες (πληθυντικός αριθμός του ονόματος Ζευς), που έγιναν με χρήματα προστίμων που επιβλήθηκαν στους αθλητές, οι οποίοι δεν σεβάσθηκαν τους κανονισμούς των Ολυμπιακών Αγώνων. Τοποθετήθηκαν, μάλιστα, σε περίοπτη θέση προκειμένου να παραδειγματίζονται οι αθλητές που θα λάμβαναν μέρος στους αγώνες. Σύμφωνα με την αφήγηση του Παυσανία (5.21.2-18), οι αρχαιότεροι από τους Ζάνες έγιναν στην 98η Ολυμπιάδα, δηλαδή το 388 π.Χ. από το χρηματικό πρόστιμο του επιβλήθηκε στο Θεσσαλό Εύπωλο, επειδή δωροδόκησε τρεις πυγμάχους, προκειμένου να ανακηρυχθεί αυτός νικητής. Αργότερα, στην 112η Ολυμπιάδα, δηλαδή το 332 π.Χ., στήθηκαν άλλα έξι αγάλματα, από τον Αθηναίο αθλητή του πεντάθλου Κάλλιππο, ο οποίος δωροδόκησε τους συναθλητές του. 
Ο Παυσανίας αναφέρει αναλυτικά και τις υπόλοιπες τιμωρίες των αθλητών. Στην 201η Ολυμπιάδα, το 25 μ.Χ., ο Αλεξανδρινός παγκρατιαστής Σαραπίων, τιμωρήθηκε από τους Ηλείους κριτές επειδή μία μέρα πριν από τον αγώνα φοβήθηκε τόσο πολύ, ώστε έφυγε κρυφά. Αυτός ήταν και ο μόνος αθλητής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων που τιμωρήθηκε για δειλία.

Τα χάλκινα αγάλματα που τοποθετούνταν στα βάθρα ήταν έργα μεγάλων καλλιτεχνών της εποχής. Στην πρώτη από τα ανατολικά βάση, που βρίσκεται μπροστά από την Κρυπτή, σώζεται ακόμα η επιγραφή που μας πληροφορεί ότι το άγαλμα είχε κατασκευάσει ο περίφημος Σικυώνιος γλύπτης Κλέων, ενώ δικό του έργο πρέπει να ήταν και το δεύτερο κατά σειρά άγαλμα. Στην άνω επιφάνεια του ίδιου βάθρου διατηρούνται τα ίχνη στερέωσης του αγάλματος. 
Από αυτά συμπεραίνουμε ότι ο Δίας απεικονιζόταν σε φυσικό μέγεθος, με το δεξιό πόδι να πατά ολόκληρο, ενώ το αριστερό πατούσε πιο ελαφρά, με τις μύτες. Όλοι οι Ζάνες πρέπει να είχαν την ίδια μορφή, παρά το γεγονός ότι φιλοτεχνήθηκαν σε διαφορετικές εποχές. Όπως αναφέρει ο Παυσανίας, στις βάσεις τους χαρασσόταν ελεγείο (επιγραφή), που ανέφερε το όνομα του παραβάτη καθώς επίσης και συμβουλές προς τους αθλητές, ότι δηλαδή θα έπρεπε να βασίζονται στις σωματικές τους ικανότητες για την ολυμπιακή νίκη και να μην χρησιμοποιούν δόλο. Οι τιμωρίες που επιβλήθηκαν για παράβαση των κανονισμών των αγώνων είναι γενικά πολύ λίγες, γεγονός που αποδεικνύει την τήρηση των κανονισμών και τον απόλυτο σεβασμό των Ελλήνων σε αυτούς. 
Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι οι ποινές επιβλήθηκαν από τον 4ο αι. π.Χ. και μετά, όταν πλέον είχε σημειωθεί μεταστροφή του αθλητικού πνεύματος και αλλαγή των ηθικών αξιών. Ωστόσο, η αναγραφή ονόματος αθλητή πάνω σε μία τέτοια βάση αποτελούσε όνειδος, τόσο για τον ίδιο όσο και για την πόλη του.

ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ

Στα μέσα του 3ου αι. π.Χ. μπροστά στη Στοά της Ηχούς κατασκευάστηκε το μνημείο του Πτολεμαίου Β΄ (του φιλάδελφου) και της Αρσινόης. Το μνημείο αυτό αποτελείται από μεγάλη λίθινη κρηπίδα, μήκους 20 μ. και πλάτους 4 μ., που στα δύο άκρα της υπήρχαν δύο ιωνικοί κίονες, ύψους 8,89 μ., πάνω στους οποίους ήταν τοποθετημένα τα επίχρυσα αγάλματα του Πτολεμαίου και της Αρσινόης. Από το εντυπωσιακό μνημείο σώζεται η λίθινη κρηπίδα και τμήματα των ιωνικών κιόνων.

ΠΑΛΑΙΣΤΡΑ

Η Παλαίστρα δυτικά της ιερής πόλης της Αλτέως, έξω από τον περίβολο και πολύ κοντά στον ποταμό Κλαδέο.
 Ήταν το αντίστοιχο προπονητήριο της εποχής καθώς σε αυτό γυμνάζονταν αθλητές που διαγωνίζονταν στην πυγμή, την πάλη και στο άλμα. Το οικοδόμημα της Παλαίστρας ανεγέρθηκε κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. και ως αναφορά την αρχιτεκτονική της προσέγγιση χαρακτηρίζεται δωρικού ρυθμού. 
Το σχήμα του κτιρίου είναι τετράγωνο και οι διαστάσεις του είναι 66,35x66,75, την κιονοστοιχία του συμπληρώνουν 72 δωρικοί κίονες και στο κέντρο του βρισκόταν η υπαίθρια αυλή που ήταν στρωμένη με άμμο και αποτελούσε τον χώρο προπόνησης των αθλητών. 
Γύρω από την αυλή αναπτύσσονταν τα στεγασμένα δωμάτια των αθλητών τα περισσότερα εκ των οποίων είχαν κίονες ιωνικού ρυθμού και χρησιμοποιούνταν από τους αθλητές πριν και μετά την προπόνηση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονταν τα δωμάτια στα οποία οι αθλητές αλείφονταν με λάδι, αυτά που έριχναν στο σώμα τους σκόνη, τα αποδυτήρια και τα λουτρά. 
Στο εσωτερικό των περισσοτέρων υπήρχαν μακρόστενοι πάγκοι που χρησιμοποιούνταν για τη διδασκαλία των φιλοσόφων ενώ οι θύρες τους άνοιγαν προς τα έξω. Αρχικά η κύρια είσοδος της Παλαίστρας βρίσκονταν νότια ενώ στη συνέχεια μεταφέρθηκε βορειοδυτικά. 
Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τους 32 από τους 72 κίονες της αυλής που έχουν αναστηλωθεί.

...και κάπως έτσι,άδοξα,τέλειωσαν όλα...

Το 86 πΧ, την εποχή των πολέμων της Ρώμης εναντίον του Μιθριδάτη, βασιλιά του Πόντου, ο ύπατος Σύλλας, εκτός από την Αθήνα και τους Δελφούς, λεηλάτησε και τα ταμεία της Ολυμπίας και άρπαξε έργα τέχνης. Έργα τέχνης πήρε, επίσης, ο Νέρων, που απέκτησε έπαυλη στο Ιερό και ανακηρύχθηκε Ολυμπιονίκης. Ολυμπιονίκες ανακηρύχθηκαν και οι αυτοκράτορες Τιβέριος και Γερμανικός. Μια αναλαμπή των αγώνων υπήρξε την εποχή του φιλέλληνα αυτοκράτορα Αδριανού (117 – 138), ενώ έγιναν επισκευές και επεκτάσεις των κτιρίων.

Το 267, η απειλή και μόνον των βαρβάρων Ερούλων, που επέδραμαν στην Ελλάδα και κατέστρεψαν την Αθήνα, έκανε τις αρχές του Ιερού να καταστρέψουν τα περισσότερα κτίρια και να χρησιμοποιήσουν τα υλικά για να χτίσουν τείχος και να διασώσουν τον ναό του Δία. Αλλά οι Έρουλοι δεν έφθασαν στην Ολυμπία.

Το 393, η 291η Ολυμπιάδα ήταν η τελευταία. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες καταργήθηκαν από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α΄. Ήταν η κατάληξη μιας σειράς διαταγμάτων για το κλείσιμο των ιερών και την εξάλειψη της αρχαίας λατρείας. Δύο χρόνια αργότερα το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αργότερα καταστράφηκε στην πυρκαϊά του Λαυσείου.

Το 426 ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β΄ διέταξε την καταστροφή του Ιερού και ο ναός του Δία πυρπολήθηκε. Λίγο αργότερα δημιουργήθηκε ένας μικρός χριστιανικός οικισμός, ενώ στο εργαστήριο του Φειδία χτίστηκε μια χριστιανική βασιλική. Αλλά ισχυροί σεισμοί το 522 και το 551 ολοκλήρωσαν την καταστροφή. Τα ερείπια σκεπάστηκαν από τις φερτές ύλες με τις πλημμύρες του Αλφειού και του Κλάδεου και από τις κατολισθήσεις του Κρόνιου λόφου.

Έχουμε μια πρόταση για το υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού - Αρχαιολογική υπηρεσία...

Αφήστε μας να φωτίσουμε και να παρουσιάσουμε σωστά τα πανέμορφα εκθέματα των μουσείων... το κόστος ειναι αμελητέο και η διαφορά αυτή που βλέπετε...

(Δεξιά ειναι το έκθεμα ως έχει στη βιτρίνα του Μουσείου της Αρχαίας Ολυμπίας... αριστερά, μια απ τις εκδοχές που θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε...)

Αρχαιολογικό εύρημα Γυάλινου αγγείου, εξαιρετικής τέχνης...

Θεών κι Ηρώων συνέχεια,οσονούπω...